De hele dag in bed blijven liggen met een kruik en een grote reep chocolade. Voor veel vrouwen klinkt een dagje vrij tijdens de menstruatie heel aanlokkelijk, maar is het invoeren van het zogenaamde menstruatieverlof wel zo verstandig?
Creperen op de bank, helse migraine, angst om door te lekken of zelfs bijna flauwvallen. Het is maar een greep uit de klachten waar vrouwen maandelijks last van kunnen hebben. En dan toch op de werkvloer moeten verschijnen. Een pijnstiller, even op je tanden bijten en door.
Verlof kunnen opnemen op de dag(en) dat je het meeste last hebt van je menstruatie. Het klinkt voor veel vrouwen ideaal, maar is dat het ook? Recent laaide de discussie op toen bleek dat werknemers van het Franse bedrijf La Collective sinds 1 januari één dag per maand menstruatieverlof kunnen opnemen. Het bedrijf dat donateurs werft voor NGOs vergoedt deze dag zelf. Ook in Nederland is het onderwerp steeds vaker het punt van discussie. Dit komt mede doordat Sylvana Simons’ nieuwe politieke partij, Bij1, het invoeren van menstruatieverlof in het verkiezingsprogramma zette in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen afgelopen maart.
Het idee dat vrouwen één of enkele dagen verlof op kunnen nemen tijdens hun menstruatie is geen revolutionair idee. In Japan bestaat zo’n verlof al meer dan zeventig jaar. Nadat er tijdens de Tweede Wereldoorlog veel slachtoffers waren gevallen onder de Japanse bevolking ontstonden er in Japan zorgen over de vruchtbaarheid van vrouwen. Er werd gedacht dat er een link zat tussen werk, menstruatie en vruchtbaarheid. Daarom werd het menstruatieverlof ingevoerd. Vandaag de dag kunnen Japanse vrouwen nog altijd twaalf dagen per jaar verlof opnemen, ondanks kritiek van werkgevers die het zien als een onnodige uitgave. Ook komt er kritiek van vrouwelijke werknemers en activisten die liever de arbeidsomstandigheden in het land verbeterd zien worden.
Naast Japan kunnen ook vrouwen in Indonesië, Zuid-Korea, Taiwan en Zambia menstruatie verlof krijgen. In China en India is dit in enkele regio’s het geval. Verlof tijdens de maanstonden is nergens in West-Europa wettelijk geregeld. Enkele bedrijven zoals La Collective hebben zelf een regeling getroffen, maar wetten zijn er niet. In 2017 werd er in Italië een wetsvoorstel voor menstruatieverlof ingediend, maar dit voorstel werd niet aangenomen.
Ondanks het gebrek aan wetgeving zijn er wel vrouwen die een soort menstruatieverlof voor zichzelf inplannen. Zzp’er Minke Haveman is een van hen. ‘Ik heb altijd veel pijn. Als ik dan op een kantoor zit kan ik me niet zo goed concentreren. Dus ik vroeg me af waarom ik dat eigenlijk deed.’ Sinds een half jaar geeft ze zichzelf menstruatieverlof. ‘Ik heb de luxe dat ik dat kan doen. Als schoonmaker heb je die mogelijkheid bijvoorbeeld niet. Ik moet het werk later wel weer inhalen als ik hersteld ben.’
Op sociale media lopen de meningen over menstruatieverlof sterk uiteen. Voorstanders verwijzen voornamelijk naar de pijn waar vrouwen maandelijks mee moeten dealen, bijvoorbeeld: ‘Mochten mannen last hebben van menstruatiepijn, dan was er vermoedelijk allang menstruatieverlof…’ en ‘Vrouwen hebben zich lang genoeg vermand.’ Toch wordt er ook geroepen dat menstruatieverlof seksisme is en dat vrouwen maar een paracetamolletje in moeten nemen.
Daarnaast zijn er ook veel zorgen. Zorgt menstruatieverlof niet voor een grotere loonkloof tussen mannen en vrouwen? Waarom zou je als werkgever vrouwen aannemen als je maandelijks hun verlof moet betalen? Zorgt dat niet voor ongelijke kansen op de arbeidsmarkt? ‘Dat zou niet moeten,’ zegt Jessica van Ruitenburg, beleidsadviseur arbeidsparticipatie vrouwen bij de vakbond FNV. ‘Vrouwen zouden geen nadeel mogen ondervinden van gendersensitief arbeidsbeleid. Dat moet ook gelden voor menstruatieverlof. Alleen in de praktijk zie je dat dit nadeel er wel vaak is.’
Het FNV heeft geen concreet plan liggen voor menstruatie verlof. ‘We spreken er weleens over, maar er is nog veel onderzoek nodig,’ zegt Ruitenburg. Ze duidt op onderzoek naar de invloed van menstruatie op vrouwen op de werkvloer. Daarnaast moet je kijken hoe je het gaat vormgeven. ‘Geef je één dag per maand verlof of twee dagen? Andere vrouwen zijn juist weer meer geholpen met flexibele werktijden of de mogelijkheid om vanuit huis te werken.’ Op de vraag wie er voor menstruatieverlof zou moeten betalen hebben ze bij het FNV nog geen antwoord. ‘Zo ver zijn we nog niet.’
Gynaecoloog in opleiding Brenda Samaniego Cameron ziet veel vrouwen met menstruatieklachten. ‘Ik weet niet hoe het bij mijn collega’s zit, maar van de vrouwen met klachten die ik persoonlijk zie zegt tien tot twintig procent soms niet te kunnen werken.’ Ze zegt daarbij dat het niet normaal is dat je zoveel pijn hebt dat je niet kunt werken. ‘Ik denk persoonlijk dat je menstruatieverlof kunt voorkomen, maar vrouwen moeten wel de juiste diagnose krijgen en daarvoor behandeld worden.’
Samaniego Cameron legt uit dat veel vrouwen rondlopen met endometriose of een heftige vorm van premenstrueel syndroom zonder dit te weten. Lang niet iedereen gaat naar een arts. Ook duurt het lang voordat vrouwen een diagnose krijgen. ‘Een meisje van 17 die enorme last heeft van haar menstruatie krijgt soms pas op haar 27e een diagnose.’
‘We zijn hard bezig om bewustwording te creëren bij de huisarts,’ zegt Samaniego Cameron. Ook werkgevers zouden volgens haar een rol kunnen spelen. ‘Zij kunnen patronen signaleren in het ziekteverzuim.’ Hierover kunnen ze dan in gesprek gaan.
Toch kan het lastig zijn om op je werk over je menstruatie te spreken. ‘Ik heb lang voor een baas gewerkt. Op de werkvloer vertelden vrouwen niet dat ze ongesteld waren. Ze verstopten hun tampons,’ zegt Haveman. ‘Ik vind dat er meer over gesproken moet worden. Van mij hoeft er geen wet voor menstruatieverlof te komen, maar je moet op je werk wel kunnen zeggen dat je je even wat minder voelt.’
Whole Latte News 